In dit essay vind je een Grieks spreekwoord van filosoof Musonius. Het spreekwoord heeft praktische waarde. Lees het goed en leef ernaar. Dezelfde praktische waarde heeft een uitspraak van M. Cato, die hij vele jaren eerder deed, in het gezelschap van de ruiters van Numantia.
1 Als jongetje hoorde ik in de les dat dit Griekse spreekwoord van de filosoof Musonius is. Met veel plezier vermeld ik het hier. Want dit spreekwoord is treffend. Het klopt. En de stijl is zo bondig, Musonius gebruikt geen woord te veel (1).
2 "Als je iets goeds doet en dat kost moeite, verdwijnt de moeite en het goede blijft. Als je iets schaamtevols doet met het oog op genot, verdwijnt het genot snel en de schaamte blijft."
3 Later las ik precies dezelfde gedachte in Cato’s redevoering Voor de ruiters in Numantia. En hoewel hij die wat breedvoeriger en omslachtiger verwoordde in vergelijking met Musonius, verdient Cato’s uitspraak meer eerbied. Omdat ze uit een vroegere periode stamt en dus ouder is.
4 Hierbij de exacte woorden uit zijn redevoering: "Denk hierover na: wanneer jullie met moeite iets goeds hebben gedaan, verlaat die moeite jullie snel. De goede daad zal, zolang jullie leven, jullie niet verlaten. Maar als je met het oog op genot iets slechts hebt gedaan, verdwijnt dat genot snel, de slechte daad zal evenwel altijd bij jullie blijven." (2)
Noten bij de vertaling
(1) Frag. 51 in: O. Hense, C. Musonius Rufus, Reliquiae (Leipzig 1905).
(2) Frag. 17 in: H. Malcovati, Oratorum Romanorum Fragmenta liberae rei publicae (Turijn 1955).
Literatuur
René Marache, Aulu-Gelle. Les nuits attiques. Livres XV-XX (Parijs 2002)
John C. Rolphe, Gellius. Attic Nights. Books 14-20 (Londen 1946)
Meer weten?
Tinne Horemans, Aulus Gellius’ Noctes Atticae : een selectie van essays met stoïcijnse en cynische thematiek voorzien van inleiding, vertaling en commentaar (eindwerk) (Brussel 2015), p. 43-44 en p. 77-78
Comments